Ransomware is tegenwoordig een van de meest lucratieve vormen van cybercriminaliteit, maar het concept bestaat al decennialang. Van eenvoudige virussen in de jaren ‘80 tot de geavanceerde Ransomware-as-a-Service (RaaS)-modellen van vandaag: ransomware heeft zich ontwikkeld tot een enorme dreiging. In deze blog duiken we in de geschiedenis van ransomware en hoe het is geëvolueerd.

De eerste ransomware-aanval: 1989

De eerste bekende ransomware-aanval vond plaats in 1989 met het AIDS Trojan (ook bekend als de PC Cyborg-virus). Dit virus werd verspreid via floppy disks en versleutelde bestanden op de harde schijf. Gebruikers kregen een bericht waarin werd geëist dat ze $189 moesten betalen aan een postbus in Panama om hun bestanden terug te krijgen. Dit was primitief vergeleken met moderne ransomware, maar het legde de basis voor toekomstige aanvallen.

De opkomst van geavanceerdere encryptie (2000-2010)

In de vroege jaren 2000 begonnen cybercriminelen met het toepassen van sterkere encryptiemethoden. GPCode, een variant uit 2005, gebruikte RSA-encryptie om bestanden ontoegankelijk te maken. In dezelfde periode verschenen Trojans zoals WinLock, die niet versleutelden maar gebruikers blokkeerden met een schermvullend losgeldbericht.

Een belangrijke ontwikkeling in deze periode was de overgang van amateuristische aanvallen naar meer georganiseerde cybercriminaliteit. Aanvallers begonnen hun technieken te verfijnen en gebruikten steeds geavanceerdere encryptiealgoritmen.

De doorbraak van moderne ransomware (2010-2016)

Vanaf 2010 werd ransomware steeds agressiever en winstgevender. CryptoLocker (2013) was een gamechanger: het gebruikte sterke asymmetrische encryptie en verspreidde zich via botnets. Het succes van CryptoLocker inspireerde nieuwe varianten zoals CryptoWall en Locky, die zich richtten op zowel particulieren als bedrijven.

Belangrijke trends in deze periode:

• • Bitcoin en anonieme betalingen: De opkomst van cryptocurrency maakte het voor aanvallers makkelijker om losgeld anoniem te innen.

• • Phishing als aanvalsmethode: Ransomware werd vaak verspreid via kwaadaardige e-mailbijlagen en besmette websites.

De ransomware-epidemieën (2016-2019)

In deze periode werd ransomware een wereldwijde dreiging met massale aanvallen zoals:

• • WannaCry (2017): Deze ransomware gebruikte de NSA-exploit EternalBlue om zich razendsnel te verspreiden via onbeveiligde netwerken. Meer dan 200.000 computers in 150 landen werden getroffen.

• • NotPetya (2017): Vermomd als ransomware, maar eigenlijk een destructieve aanval gericht op het platleggen van systemen, vooral in Oekraïne.

Deze aanvallen lieten zien hoe kwetsbaar bedrijven en overheden waren. Ze brachten een verschuiving teweeg: ransomware werd niet alleen gebruikt om geld te verdienen, maar ook als wapen in geopolitieke conflicten.

Ransomware-as-a-Service en geavanceerde afpersing (2020-heden)

De afgelopen jaren is ransomware uitgegroeid tot een professionele industrie met Ransomware-as-a-Service (RaaS). Criminele groepen zoals REvil, Conti en LockBit bieden ransomware-tools aan andere criminelen, die een deel van de winst afstaan.

Nieuwe trends:

• • Ransomware-as-a-Service (RaaS)
    Criminelen zonder technische kennis kunnen ransomware huren van gespecialiseerde cybergroepen. Dit verlaagt de drempel voor aanvallen en maakt de dreiging wijdverspreid.

  • Dubbele en drievoudige afpersing
    Naast het versleutelen van bestanden, dreigen aanvallers met het lekken van gevoelige data (dubbele afpersing). Soms voeren ze ook DDoS-aanvallen uit om extra druk te zetten (drievoudige afpersing).

  • Automatische laterale verspreiding
    Moderne ransomware gebruikt geavanceerde scripts en exploits om zich razendsnel binnen een netwerk te verspreiden. Dit maakt het moeilijk om een aanval in een vroeg stadium te stoppen.

  • Exploiteren van zero-day kwetsbaarheden
    Sommige ransomware-groepen richten zich op onbekende kwetsbaarheden (zero-days) om systemen binnen te dringen voordat patches beschikbaar zijn.

  • Misbruik van legitieme tools
    Aanvallers gebruiken tools zoals PowerShell, PsExec en RDP om detectie te omzeilen en ransomware handmatig uit te rollen binnen een netwerk.

Heeft u vragen of ben je benieuwd wat wij kunnen doen om uw organisatie te beveiligen? Neem dan vrijblijvend contact op met [email protected] of bel ons op 0229 799 800.