Cloudoplossingen zijn inmiddels de norm. Microsoft 365, Google Workspace, Azure, AWS: het moderne werken is altijd verbonden, altijd beschikbaar — en daarmee ook altijd kwetsbaar. Wetgeving zoals de NIS2-richtlijn en normen als ISO 27001 maken duidelijk dat organisaties meer moeten doen dan “iets regelen voor de cloud”. Het gaat om structureel risicobeheer, transparantie en controle over data en toegang.

Breng je cloudlandschap in beeld

Veel organisaties gebruiken meerdere cloudplatforms tegelijk, vaak zonder volledig inzicht in waar de data precies staat, wie erbij kan en hoe deze beveiligd is. Voeg daar shadow IT aan toe — van privé Dropbox-accounts tot externe consultants met adminrechten — en je verliest snel de grip.

Daarom is het essentieel om te starten met een actuele en volledige inventarisatie van je cloudlandschap. Welke applicaties gebruik je? Waar staat je data? Welke koppelingen bestaan er tussen systemen? Tools zoals Microsoft Defender for Cloud Apps, AWS Config of Datadog kunnen je hierbij helpen. Ze maken zichtbaar waar ongeautoriseerde applicaties draaien, welke gebruikers risicovol gedrag vertonen en waar je configuraties niet voldoen aan je beleid.

Deze inventarisatie is geen eenmalige actie, maar een doorlopende taak. ISO 27001 en NIS2 schrijven jaarlijkse evaluaties voor van je informatiebeveiliging, inclusief herbeoordeling van je cloudoplossingen.

Houd de controle over je data

In de cloud blijft de data van jou, ook al draait het op systemen van een derde partij. Dat betekent: jij bent verantwoordelijk voor de bescherming ervan — en je moet kunnen aantonen hoe je dat doet.

Gebruik data loss prevention (DLP) om automatisch gevoelige informatie te herkennen, zoals BSN-nummers, patiëntgegevens of contractinformatie. Microsoft Purview, AWS Macie en Google Cloud DLP zijn voorbeelden van tools die dit kunnen combineren met classificatie, audit trails en incidentdetectie. Zorg daarnaast dat je data altijd wordt versleuteld, zowel in rust als tijdens transport. Bij voorkeur doe je dit met je eigen sleutels (BYOK), zodat je de controle houdt bij een overstap of conflict.

En vergeet het retentiebeleid niet: hoe lang moet data bewaard blijven, en wanneer moet het automatisch worden verwijderd? Zonder actief beleid op dit gebied ontstaan vaak onnodige risico’s en complianceproblemen.

Beperk toegang en automatiseer beheer

Toegangsbeheer is dé kern van cloudbeveiliging. Te veel rechten voor gebruikers of applicaties zijn eerder regel dan uitzondering. Het principe van ‘least privilege’ — de minimale rechten die iemand nodig heeft om z’n werk te doen — moet dus je uitgangspunt zijn.

Werk met rollen op basis van functie of afdeling (RBAC), en automatiseer toewijzingen via identity lifecycle management. Zorg ervoor dat rechten automatisch worden ingetrokken als iemand van functie verandert of uit dienst gaat. Voor beheeraccounts is Just-in-Time access sterk aan te raden: tijdelijke rechten, alleen wanneer ze echt nodig zijn.

Platformen als Azure Active Directory (met Conditional Access en Privileged Identity Management), Okta en AWS IAM bieden hier uitgebreide ondersteuning voor. Combineer dit met verplichte multi-factor authenticatie — en waar mogelijk passwordless authenticatie — om misbruik te voorkomen.

Ook hier geldt: blijf dit evalueren. Toegangsrechten verouderen snel. Plan daarom periodieke herbeoordelingen in, bijvoorbeeld elk kwartaal.

Detecteer afwijkend gedrag — en automatiseer waar het kan

Logging is essentieel in de cloud, maar alleen waardevol als je weet wat je zoekt. Focus niet op de hoeveelheid logs, maar op signalen van afwijkend gedrag: een gebruiker die ’s nachts vanuit een ander continent inlogt, een bulkdownload van klantdata, een wijziging in een IAM-rol die niemand had moeten kunnen maken.

Gebruik een centraal SIEM-platform zoals Microsoft Sentinel, Splunk of Elastic Security om logs te verzamelen, te correleren en automatisch te analyseren. Combineer dit met native detectietools zoals AWS GuardDuty of Google Cloud Security Command Center om bedreigingen zo vroeg mogelijk te signaleren.

Tools als ScoutSuite en Prowler kunnen je helpen om de configuraties van je cloudresources door te lichten op afwijkingen van best practices en compliance-eisen. Door deze controles te automatiseren, voorkom je dat beveiliging afhankelijk wordt van incidenten of menselijke oplettendheid.

Maak cloud security een gedeelde verantwoordelijkheid

Cloudbeveiliging is niet puur technisch — het vereist ook duidelijke processen, eigenaarschap en betrokkenheid. Maak daarom expliciet wie waar verantwoordelijk voor is: wie beheert de configuratie van de cloudomgeving? Wie bewaakt de toegangsrechten? Wie voert de jaarlijkse evaluatie uit zoals vereist door ISO 27001?

Documenteer dit in je ISMS en neem cloudrisico’s op in je risicobeoordeling. Denk aan misconfiguratie, afhankelijkheid van één leverancier, of ongedocumenteerde integraties met externe partijen. ISO 27017 (cloudspecifieke uitbreiding op ISO 27001) biedt hier goede handvatten voor.

Een valkuil is om alles via IT te laten lopen. Betrek ook legal, compliance en de business: zij moeten de risico’s begrijpen en kunnen meewegen in beleidskeuzes.

Investeer in kennis en gedrag

De technologie kan op orde zijn, maar als gebruikers in de val trappen van een phishingmail of bestanden delen via onveilige wegen, ben je alsnog kwetsbaar. Zorg voor gerichte awarenesscampagnes, maar ook voor training van IT-beheerders. Veel traditionele kennis over firewalls en netwerken is onvoldoende voor het veilig beheren van een cloudomgeving.

Er zijn diverse trainingsplatformen, zoals KnowBe4 voor gebruikers en de Cloud Security Alliance of Microsoft Attack Simulation Training voor technische teams. Combineer theorie met praktijk: laat gebruikers regelmatig een phishingtest ondergaan, en laat admins oefenen met het detecteren en verhelpen van cloudmisconfiguraties.

Tot slot: hou het niet bij eenmalig inrichten

Cloud security is geen project, maar een proces. Dat proces begint bij inzicht, wordt gedragen door beleid en gedrag, en wordt bewaakt met techniek. De combinatie van standaardisatie, automatisering en periodieke evaluatie is wat je veerkrachtig maakt — en compliant.

Maak cloudbeveiliging dus onderdeel van je bredere informatiebeveiligingsstrategie. Alleen dan werkt de cloud niet alleen snel en schaalbaar, maar ook veilig en verantwoord.

Meer weten over hoe je cloud security verankert in je ISMS of NIS2-aanpak? Laat een quickscan uitvoeren of neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.